vakxikon# 32



Αδόξως


Προβαίνεις πάντα κι έρχεσαι με χάρη,

στης κάμαράς μου τη βαθιά γαλήνη
Ρ. Φιλύρας



Θεσσαλονίκη, αρχές του 20ου αιώνα. Η Αγγελική Μεταλλινού, ως “υπέρμαχος των δημοσίων ηθών...”, γράφει για κάποιον, άγνωστο σήμερα, ποιητή της εποχής: “Τύπος ποιητού ανισορρόπου. Έγραψε ποιήματα πολλά, πλην εν τέλει κατέληξεν εις το φρενοκομείον αποθανών αδόξως.”* 

Φαίνεται πως εκείνη η “βαθυστόχαστα ιλαρή παρθένα” (κατά Καρυωτάκη), η επιλήσμων Δόξα, δεν απένειμε σε αυτόν εν ζωή τον ποθητό στέφανο. Ίσως για αυτό, και, επιπλέον, λόγω κάποιας εκκεντρικής ή μη αποδεκτής, ας πούμε, κοινωνικής συμπεριφοράς, η τόση περιφρόνηση εκ μέρους της άτεγκτης θεματοφύλακα.

Κι εκείνο το “αποθανών αδόξως” φαίνεται πως, έναν αιώνα μετά, εξακολουθεί να είναι η μοίρα των περισσοτέρων ποιητών. Είμαστε, υποθέτω, λίγο πολύ εξοικειωμένοι με την εικόνα του ευαίσθητου-τσακισμένου λογοτέχνη, που καταλήγει στο φρενοκομείο: Ρ. Φιλύρας, Γ. Βιζυηνός, Μ. Μητσάκης, Μ. Παπανικολάου κ.ά. Τραγικοί βίοι δημιουργών αφοσιωμένων στην τέχνη τους, με λεπταίσθητη προσέγγιση του ανθρώπινου, πολύ μακριά από τον μέσο όρο, αν τέτοιος υφίσταται, από τις παρυφές μέχρι το μεδούλι ενός σκοτεινού ψυχικού περιθωρίου, που ανιχνεύεται σε περιοχές του έργου τους.

Αντανακλάσεις του ψυχισμού τους συναντά κανείς π.χ. στη νατουραλιστική μεγέθυνση σκληρών περιστατικών της καθημερινότητας του αστικού χώρου -που φυσιολογικά θα περνούσαν απαρατήρητα- από έναν οξυδερκή αλλά αμέτοχο** παρατηρητή-φακό (Μ. Μητσάκης), ή στην αναλυτική καταβύθιση ενός επίγειου πλάστη-συγγραφέα στις συνειδήσεις των τραγικών του πρωταγωνιστών (Βιζυηνός). Οπωσδήποτε, σε έναν πλησίστιο στον θάνατο ερωτισμό (Φιλύρας), κι ακόμη στον τραγουδιστό, απέριττο συμβολισμό μιας χαμηλόφωνης ποίησης (Παπανικολάου).

Ψηφίδες μόνο, βέβαια, από τη μεγάλη και περίτεχνη σύνθεση του υποσυνείδητου, ωστόσο ενδεικτικές. Περιπτώσεις τόσο διαφορετικές, θα πει κανείς, μα και τόσο ίδιες στην κατάληξή τους. Σφραγίδες μαύρες, ανεξίτηλες. Δίχως ανάγκη για επιμύθιο.



Σημειώσεις
*Νίκος Κ. Μουτσόπουλος, Θεσσαλονίκη 1900-1917, Μόλχο, Θεσσαλονίκη, 1980. Η συγκεκριμένη διατύπωση μοιάζει με τη λακωνική γνωμάτευση των γιατρών του Δρομοκαΐτειου για τον Μιχαήλ Μητσάκη: “Ευφυής αλλά ανισόρροπος!”.
** Εξαίρεση, ασφαλώς, αποτελεί ο “Αυτόχειρας”, όπου ο αφηγητής χάνει τον ύπνο του και περιπλανιέται άσκοπα στους δρόμους της πόλης, με αφορμή το τελευταίο σημείωμα ενός άγνωστου αυτόχειρα. Βλ. σχετικά: Λίζυ Τσιριμώκου, “Το φάσμα της αυτοχειρίας”, Γεώργιος Βιζυηνός, Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου για τη ζωή και το έργο του, Κομοτηνή, 1997.


Nτέμης Κωνσταντινίδης, Βακχικόν

Φλεβάρης '23

Φλεβάρης '23
κλικ στην εικόνα

διαβάζεται και online (κλικ στην εικόνα)

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

αυτοπορτραίτο

με τον ουρανό

θέλω να γίνω ποιητής

χρόνοι

αυτοανθολογούμενος